Η μάχη του Μαραθώνα

Η περσική εισβολή το 490 π.Χ. ήταν μια σχετικά μικρή εκστρατεία που είχε σκοπό να δώσει ένα μάθημα στην Ερέτρια και στην Αθήνα -δύο πολύ μικρά κράτη αμελητέα στα μάτια του Δαρείου- έτσι που στο μέλλον να κοιτάνε τη δουλεία τους και να μην ενθαρρύνουν επαναστάσεις μεταξύ των Ελλήνων υπηκόων του στη Μικρά Ασία.

Η Ερέτρια καταστράφηκε και οι κάτοικοί της μεταφέρθηκαν για να εγκατασταθούν στον περσικό κόλπο. Μετά ήρθε η σειρά των Αθηναίων όπου το υπερδημοκρατικό κόμμα ήταν γνωστό ότι περίμενε να βοηθήσει την περσική επέμβαση εναντίον του συντηρητικού κόμματος της πατρίδας του.

Οι Πέρσες, αντί να κινηθούν κατ’ ευθείαν στην Αθήνα, αποβιβάστηκαν στον Μαραθώνα, είκοσι τέσσερα μίλια βορειοανατολικά της πόλεως. Έτσι μπορούσαν να υπολογίζουν ότι θα παρασύρουν τον αθηναϊκό στρατό εναντίον τους, πράγμα που θα διευκόλυνε τους “φίλους” τους δημοκρατικούς να πάρουν την εξουσία στην Αθήνα. Μια άμεση επίθεση εναντίον της πόλεως θα εμπόδιζε μια τέτοια εξέγερση, ίσως μάλιστα προκαλούσε και συσπείρωση όλων των δυνάμεων εναντίον τους …

Αν αυτό υπολόγιζαν οι Πέρσες, τότε το δόλωμα έπιασε. Ο αθηναϊκός στρατός βάδισε προς το Μαραθώνα για να τους συναντήσει ενώ αυτοί προχωρούσαν στην εκτέλεση της επόμενης φάσης του στρατηγικού τους σχεδίου. Κάτω από την προστασία μιας δυνάμεως καλύψεως, ξαναεπιβίβασαν στα πλοία τον υπόλοιπο στρατό τους με πρόθεση, … να φτάσουν στο Φάληρο, απ’ όπου θα έκαναν έφοδο στην αφύλακτη Αθήνα.

Χάρη στη δραστηριότητα του Μιλτιάδη, οι Αθηναίοι άρπαξαν τη μοναδική ευκαιρία που είχαν μπροστά τους και επιτέθηκαν χωρίς καθυστέρηση εναντίον της καλυπτικής δυνάμεως των Περσών. Στη μάχη του Μαραθώνα, η υπεροχή του οπλισμού των Ελλήνων, ιδιαίτερα τα μακρύτερα δόρατα, σημείο στο οποίο πάντα υπερείχαν οι Έλληνες απέναντι στους Πέρσες, τους έδωσε τη νίκη, αν και η μάχη ήταν πολύ σκληρότερη απ’ ότι περιγράφει ο πατριωτικός θρύλος και το μεγαλύτερο μέρος της προκαλυπτικής δυνάμεως μπόρεσε να επιβιβασθεί στα πλοία και να απομακρυνθεί.

Με ακόμη περισσότερη ενεργητικότητα οι Αθηναίοι ξαναγύρισαν με γρήγορη πορεία στην πόλη τους. Αυτή η ταχύτητα επιστροφής, συνδυασμένη με την αναβλητικότητα της δυσαρεστημένης μερίδας έσωσε την πόλη. Γιατί όταν ο αθηναϊκός στρατός ξαναγύρισε στην Αθήνα, οι Πέρσες είδαν ότι δεν μπορούσαν να αποφύγουν την πολιορκία και έπλευσαν πίσω στην Ασία, καθώς ο περιορισμένος αντικειμενικός τους σκοπός, δηλαδή η τιμωρία των Αθηνών, δεν φαινόταν ότι άξιζε να τον επιδιώξουν με βαρύτερο τίμημα.

Sir B. H. Liddell Hart, Στρατηγική της έμμεσης προσεγγίσεως

(ΒΑΝΙΑΣ, 1995, σελ. 37-38)