Άριστοι και εξουσία

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, το κίνητρο που παρακινεί τους χρηστούς πολίτες να παίρνουν μέρος στην πολιτική ζωή είναι γιατί θεωρούν ως τη μεγαλύτερη τιμωρία να κυβερνώνται από χειρότερούς τους.

Πλάτων, Πολιτεία, 347 B-D

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: […] Γι’ αυτό λοιπόν και οι άριστοι δεν επιζητούν την τιμή της εξουσίας, ούτε τη θέλουν, για να ωφεληθούν χρήματα από αυτήν· γιατί δεν επιθυμούν ούτε φανερά να παίρνουν μισθό και να τους λένε μισθωτούς, ούτε κρυφά να σφετερίζονται τα δημόσια και να λέγουνται κλέφτες· ούτε πάλι την επιζητούν για την τιμή, επειδή δεν είναι φιλόδοξοι.

Πρέπει λοιπόν να υπάρχει καμιά  επιτακτική ανάγκη, ή ο φόβος καμιάς τιμωρίας, για να το αποφασίσουν να αναλάβουν εκουσίως μιαν αρχή· και γι’ αυτό καταντά να θεωρείται επονείδιστο πράγμα το να αποδέχεται κανείς εκουσίως μιαν αρχή, χωρίς να του το επιβάλλει κάποια ανάγκη· και η μεγαλύτερη τιμωρία γι’ αυτόν όταν δεν θέλει να κυβερνήσει ο ίδιος, είναι να κυβερνάται από άλλους χειρότερούς του· και απ’ αυτό το φόβο είναι που αναλαβαίνουν την αρχή οι άριστοι, όταν την αναλαβαίνουν, και όχι επειδή την επιζητούν σαν ένα πράγμα καλό για τον εαυτό τους, ούτε για να τα καλοπεράσουν από την εξουσία, αλλά επειδή από ανάγκη τη δέχονται, αφού δεν έχουν να την αναθέσουν σε άλλους καλύτερούς των και ομοίους των.

Έτσι που, αν ήταν δυνατό να βρεθεί μια πολιτεία όλο από τέλειους ανθρώπους, όλοι θα βάζαν τα δυνατά τους νάμεναν έξω από την αρχή, όπως τώρα όλοι επιζητούν να είναι μέσα στα πράγματα· και τότε ήθελε αποδειχθεί φως φανερό πως το φυσικό του πραγματικώς αληθινού άρχοντος είναι ναποβλέπη όχι στο συμφέρον το δικό του, αλλά των υπηκόων και κάθε άνθρωπος με γνώση θα προτιμούσε καλύτερα να ωφελείται ο ίδιος από έναν άλλον, παρά να κοπιάζει και να βασανίζεται για τους άλλους. [...]

(NATIONAL GEOGRAPHIC, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ)