Τι αγαπάμε

Πορτρέτο του Μπλεζ Πασκάλ

Τι είναι το εγώ; Ένας άνθρωπος στέκεται στο παράθυρο για να δει τους περαστικούς. Αν περάσω από κει, μπορώ να πω ότι στάθηκε εκεί για να δει εμένα; Όχι, γιατί δεν σκέφτεται εμένα ειδικά. Μήπως όμως αυτός που αγαπάει κάποιον λόγω της ομορφιάς του, τον αγαπάει; Όχι: γιατί η ευλογιά που θα σκοτώσει την ομορφιά χωρίς να σκοτώσει τον άνθρωπο, θα κάνει να μην τον αγαπάει πια.

Κι αν με αγαπούν για την κρίση μου, για τη μνήμη μου, με αγαπούν; Εμένα; Όχι, γιατί μπορώ να χάσω αυτές τις ιδιότητες χωρίς να χαθώ ο ίδιος. Πού είναι λοιπόν αυτό το εγώ, αν δεν είναι ούτε στο σώμα ούτε στην ψυχή; Και πώς να αγαπήσεις το σώμα ή την ψυχή, αν όχι γι’ αυτές τις ιδιότητες, που δεν συνιστούν καθόλου το εγώ, μια και είναι φθαρτές; Θα αγαπούσαμε άραγε την υπόσταση της ψυχής ενός ανθρώπου, αφηρημένα, όποιες κι αν ήταν οι ιδιότητές της; Δεν γίνεται και θα ήταν άδικο. Δεν αγαπάμε συνεπώς ποτέ κανέναν παρά μόνο ιδιότητες. Ας πάψουμε λοιπόν να ειρωνευόμαστε αυτούς που αναζητούν αξιώματα και θέσεις, γιατί δεν αγαπούμε ποτέ κανέναν παρά μόνο για δάνειες ιδιότητες.

B. Pascal 

[Œuvres Complètes, εκδ. Chevalier, Pléiade, Gallimard, 1980, σ. 1165]

(ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΕΧΝΕΣ, Τεύχος 111, Ιούνιος 2009, σελ. 22)